Estriol

Farmakoterapötik grup: Doğal ve semisentetik östrojenler ATC kodu: G03CA04 Etki mekanizması Bu madde doğal olarak ortaya çıkan bir östrojen hormonu olup insanlarda östradiol ve estron un ana metabolitidir. Östradiolden daha az aktif olmasına rağmen genel olarak östrojenlerin etkisine ve benzer kullanım alanlarına sahiptir. Bu ilaç uzun yıllardır tıpta kullanılmakta ve bütün farmakopelerde yer almaktadır.. Östriolün terapötik etkinliği östrojen eksikliğinin eşlik ettiği vulvavajinal bozukluklar (kaşıntı, kuru vajina gibi), disperuni, atrofik kolpitis, vulvitis, östrojen eksikliğine bağlı akıntı, servisit, vajina stenozu, basınç ve dilatasyona bağlı vajinal portioda ülserler, jinekolojik operasyon öncesi ve sonrasında etkinliği gösterilmiş ve kabul görmüştür. Östriolün terapötik etkinliği değişik hastalıklar sırasında eş zamanlı tedavi olarak kullanımında da gösterilmiştir: vajinal enfeksiyonlar, alt üriner kanalda atrofik değişiklikler, atrofik üretrosistik, üriner inkontinans için ilave tedavi, klimakterik bozukluklar, östrojen eksikliğine bağlı cilt atrofisi, vajinal smear de atrofik hücrelerin görülmesi. Östrojenler doğal olarak ortaya çıkan hormonlar olup premenapozal kadınlarda ovaryumlarda yapılmaktadır. Östradiol ovaryumda yapılan en aktif östrojendir. Estriol, östradiolün metaboliti olarak 10 kez daha az östrojenik etkiye sahiptir. Hamilelikte yüksek miktardaki östriol, östronun 16-hidroksilasyonu ile oluşur. Östrojenlerin genel etkisi dişi seks organlarının ve sekonder seks karakteristiklerinin gelişmesini sağlamaktır. Meme bezleri, uterus ve bazı aksesuar organların fonksiyonları, özellikle endometriumun proliferasyonu, desiduanın oluşumu, serviks ve vajinadaki siklik değişiklikler östrojen ile kontrol edilir. Östrojenler anterior pituiter bezden gonadotropinlerin salınımını bir feed-back mekanizma ile kontrol eder. Hamileliğin ileri dönemlerinde spontan uterus aktivitesini de kontrol eder. Östradiol, östron ve östriol olarak isimlendirilen östrojenler arasında karakteristikler farklılıklar vardır ve östriol ile tedavi durumunda bu farklılıkların bilinmesi yararlıdır. Östriolün akut ve kronik uygulamalarında farklı etkileri vardır. Örneğin, tek doz östriol, kısa süreli tamamen östrojenik etki (örneğin, uterin su tutulumu, erken protein sentezi gibi) göstermektedir. Proliferatif etkisine ilave olarak östriol dokularda kan akımını ve vaskularizasyonu da artırır. Serviks, vajina ve vulva üzerine seçici etki gösterirken endometrium üzerinde hafif etkileri vardır. Klinik çalışmalar, östriolün epitel proliferasyonunu stimüle ederek vajinal ve servikal atrofiyi geri çevirebildiğini göstermiştir. Ancak endometrium üzerinde benzer etkileri oluşmamıştır. Östradiolün farmakokinetik etkisi hormon olarak, hücre nukleusunda östriol reseptör kompleksi halinde bağlanmasına bağlıdır. Östrojen etkisine hassas hücreler hücre sitozollerinde östrojen reseptörleri bulundurur. Hücreye girdikten sonra östriol sitozolde reseptör ile birleşir ve bu kompleks asıl etki göstereceği yer olan hücre nukleusuna transfer olur. Bu kompleksin uterusa nakli, etki için gereklidir. Bu etkilerin klinik sonucu olarak ESTRIOL® östrojen eksikliğine bağlı menapozal ve postmenapozal bozuklukların tedavisinde kullanılır. Hücre seviyesinde gerçekleşen bu etki, epitelyal proliferasyon üzerine faydalı etkiyi gerçekleştirirken hiperplaziye neden olmaz. Hücre nukleusunda kısa süreli etki olarak hücresel metabolizmayı ve proliferasyonu aktive eder. Uzun dönemli etkisi sırasında belirgin proliferasyon durumunda östriol reseptör kompleksi hemen ayrılarak hücre nukleusundaki etkiyi hemen durdurur. Bu sonuçlar nedeniyle günlük dozun tek doz yerine bölünmüş dozlar halinde verilmesinin etkiyi artıracağı bildirilmiştir. Diğer taraftan vajinal doku uterustan daha fazla östriol reseptörü bulundurduğu için östriole karşı daha hassastır.